دهان خشک در صورتی که عصبی، ناراحت و یا تحت فشار باشید بوججود می‌آید. اما اگر برای مدت طولانی دهان خشک شود، ناراحت کننده است و می‌تواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد.خشکی دهان یک بخش طبیعی پیری نیست. علل عبارتند از بعضی از داروها، اشعه درمانی، شیمی‌درمانی، و آسیب‌های عصبی. بیماری‌های غدد بزاقی، سندرم شوگرن، HIV / AIDS، و دیابت نیز می‌تواند موجب خشکی دهان شود. درمان بستگی به علت آن دارد. چیزهایی که شما می‌توانید انجام دهید عبارتند از جرعه جرعه آب نوشیدن، اجتناب از نوشیدنی‌های حاوی کافئین، تنباکو و الکل، و آدامس بدون قند یا مکیدن آب نبات بدون قند است.
بزاق دهان با خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط پلاک‌های دندان، باعث مرطوب شدن و تمیزی محیط دهان می‌شود. همچنین سلول‌های مرده‌‌‌ای که روی زبان، لثه و گونه‌ها جمع شده اند را می‌شوید و از عفونت‌های حاصله از باکتری‌ها و قارچ‌ها پیشگیری می‌کند. پس منطقی است که خشکی دهان را یک بیماری به حساب آوریم.
علل خشکی دهان
1- عوارض داروهای مختلف: داروهایی که برای درمان افسردگی، اضطراب، بیماری‌های عصبی و روانی، پارکینسون، اسهال، استفراغ، ناراحتی‌های دستگاه ادراری، آلرژی‌ها، سرماخوردگی (آنتی هیستامین ، دکونژستانت)، آکنه و صرع استفاده می‌شود و همچنین داروهای نیروزا، مسکن‌ها و آرامبخش‌ها منجر به خشکی دهان می‌شوند.
2- عوارض بیماری‌ها و عفونت‌ها: چند مورد از بیماری‌هایی که باعث خشکی دهان می‌شوند، عبارتند از: ایدز، آلزایمر، دیابت، کم خونی، سیستیک فیبروزیس، آرتریت روماتوئید، پارکینسون، اوریون و بیماری‌های اعصاب.
3- عوارض روش‌های درمانی: بعضی روش‌های درمانی مثل رادیولوژی سر و گردن و یا شیمی‌درمانی بیماران سرطانی باعث آسیب غدد بزاق می‌شود.
4- آسیب اعصاب: آسیب اعصاب در نواحی سر و گردن می‌تواند یکی از علل خشکی دهان باشد.
5- کم آبی بدن: عواملی که منجر به کم آبی بدن می‌شود مثل تب، استفراغ، اسهال، از دست دادن خون، سوختگی و تعریق شدید هم باعث خشکی دهان می‌شوند.
6- شیوه زندگی هر فرد: سیگار کشیدن و تنفس از طریق دهان باز به طور مداوم، باعث تشدید خشکی دهان می‌شود. خشکی دهان، خطر ابتلای فرد به بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهانی مثل برفک را افزایش می‌دهد علایم خشکی دهان
– احساس خشکی و چسبناکی در دهان
– احساس تشنگی مداوم
– وجود زخم یا شکاف در گوشه‌هایی از دهان و ترک خوردگی لب‌ها
– احساس خشکی گلو
– سرفه مداوم
– ناحیه آلوده در دهان خصوصا زبان
– زبان قرمز و خشک
– به سختی صحبت کردن و یا جویدن و یا مشکل در چشیدن و یا خوردن غذا
– سرفه، خشکی مجرای بینی، گرفتگی صدا یا سینه چرا خشکی دهان یک بیماری محسوب می‌شود؟ خشکی دهان ، خطر ابتلای فرد به بیماری‌های لثه، پوسیدگی دندان و عفونت‌های دهانی مثل برفک را افزایش می‌دهد. ه
مچنین کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، در صورت خشکی دهان دچار مشکل می‌شوند.
درمان خشکی دهان:
تشخیص خشکی دهان کار دشواری نیست؛ زبان حسی همانند شن و ماسه را منتقل می‌کند، به نظر می‌رسد توانایی تولید هیچ گونه بزاقی وجود ندارد، و عمل بلع بسیار دشوار می‌شود.
در شرایطی که بیشتر مردم تصور می‌کنند خشکی دهان به واسطه کمبود آب بدن شکل می‌گیرد، اما دلایل مختلفی می‌توانند به شکل گیری آن منجر شوند.
خشکی دهان که به نام زروستومیا (Xerostomia) شناخته می‌شود، در درجه نخست با کمبود ترشح بزاق تعریف شده است. بزاق مایعی بسیار مهم در بدن انسان محسوب می‌شود زیرا به صحبت کردن، جویدن، تف کردن و گوارش غذا کمک می‌کند، اما تا زمانی که با فقدان آن مواجه نشویم، توجه چندانی به بزاق نداریم.
خشکی دهان می‌تواند به واسطه مصرف برخی داروها مانند آنتی هیستامین‌ها، مسکن‌ها، شل کننده‌های عضلانی، و ضد افسردگی‌ها شکل بگیرد. بسیاری از این داروها به ویژه آنتی هیستامین‌ها موجب خشک شدن غشاهای مخاطی و کاهش سطوح بزاق می‌شوند.
خشکی دهان با سیگار کشیدن، بارداری، اضطراب، استرس و فرآیند طبیعی پیری نیز مرتبط است. اگرچه این شرایط لزوما خطرناک نیست، اما می‌تواند مخل راحتی باشد زیرا عمل بلع دشوار می‌شود، در نیمه‌های شب به واسطه تشنگی موجب بیداری از خواب می‌شود، و ممکن است با برخی عوارض جانبی مانند بوی بد دهان، خشکی زبان، ترک خوردن لب‌ها، و گلو درد همراه باشد. خوشبختانه با برخی تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌توانید از شر خشکی دهان رها شوید. در ادامه نگاهی به برخی از درمان‌های موثر برای خشکی دهان خواهیم داشت.
فلفل کاین
هنگامی‌که جوانه چشایی و پایانه‌های عصبی محرک شدیدی را تجربه می‌کنند، واکنش طبیعی بدن ترشح بزاق است. به عنوان مثال، هنگام خوردن غذای تند، بزاق برای تسکین احساس سوزش ترشح می‌شود. پس اگر از خشکی دهان رنج می‌برید، مقداری پودر فلفل کاین را روی زبان یا لثه‌های خود بمالید. احتمالا بلافاصله با ترشح مقدار زیادی بزاق در دهان خود مواجه خواهید شد و خشکی زبان از بین می‌رود.
لیمو
اسید سیتریک موجود در لیمو و آبلیمو می‌تواند به سرعت تولید بزاق را تحریک کند و همچنین از دهان در برابر عفونت‌هایی که بوی بد دهان و دیگر مسائل دهان و دندان را موجب می‌شوند، محافظت کند. می‌توانید یک برش لیمو را روی زبان خود بمالید، آبلیمو را با عسل ترکیب کنید، یا تنها آب یک لیمو را مصرف کنید تا خشکی دهان برطرف شود.
آلوئه ورا
استفاده از آلوئه ورا یکی از قدیمی‌ترین و مورد اعتمادترین درمان‌ها برای خشکی دهان است. آلوئه ورا سرشار از آنتی اکسیدان‌ها، مواد مغذی، و مواد طبیعی مرطوب کننده است و همچنین می‌تواند تولید بزاق را تحریک کند. افزون بر این، آلوئه ورا می‌تواند عملکرد جوانه‌های چشایی را بهبود ببخشد و از عفونت دهان و دندان پیشگیری کند.
آب بیشتر
کم آبی بدن یکی از دلایل خشکی دهان محسوب می‌شود. اگر میزان مصرف آب روزانه خود را افزایش دهید، احتمال کمتری دارد تا به خشکی دهان مبتلا شوید زیرا ترشح بزاق افزایش می‌یابد و همچنین گلو، لثه‌ها و لب‌ها روان سازی می‌شوند.
روغن هسته انگور
روغن هسته انگور از ویژگی‌های مرطوب کنندگی طبیعی بهره می‌برد و از این رو، گزینه‌‌‌ای خوب برای پیشگیری یا از بین بردن نشانه‌های خشکی دهان محسوب می‌شود. تنها کافی است مقداری روغن هسته انگور را روی لثه‌ها و زبان خود بمالید و برای چند ساعت دهان خود را مرطوب و هیدارته نگه دارید.
مرطوب کننده هوا
اگر به طور مرتب نیمه شب با خشکی دهان از خواب بیدار می‌شوید، ممکن است محیطی که در آن حضور دارید هوایی بیش از اندازه خشک دارد. استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده می‌تواند میزان رطوبت هوا را افزایش داده و روشی راحت و موثر در رفع خشکی دهان و حصول اطمینان از خواب راحت شبانه باشد.
داروهای مختلف
اگر به تازگی مصرف دارویی جدید را آغاز کرده اید و تا پیش از آن مشکل خشکی دهان نداشتید، با پزشک خود درباره تجویز دارویی دیگر صحبت کنید. برخی داروها موجب خشکی دهان می‌شوند.
آب نبات یا آدامس
برخی شواهد نشان داده اند که مکیدن آب نبات یا آدامس جویدن می‌توانند ترشح بزاق را به سرعت تحریک کنند. البته استفاده از محصولات بدون قند را فراموش نکنید.
تغییر الگوی تنفس
تنفس مداوم از راه دهان یکی از مورادی است که می‌تواند به سرعت خشکی دهان را موجب شود. ورود مداوم هوای خشک به دهان و گلو موجب از بین رفتن آب در این قسمت‌ها می‌شود و از این رو، خشکی دهان شکل می‌گیرد. با تغییر الگوی تنفس و تلاش برای تنفس از طریق بینی، خشکی دهان را کمتر تجربه خواهید کرد.
ترک سیگار
کلیه محصولات دارای تنباکو خشکی دهان را موجب می‌شوند. اگر به طور مرتب سیگار می‌کشید یا تنباکو می‌جوید، جای شگفتی نیست که با خشکی دهان مواجه شوید. بهترین روش برای از بین بردن این مشکل چیزی جز ترک محصولات دارای تنباکو نیست. این کار نه تنها برای رفع خشکی دهان خوب است، بلکه فواید سلامت بسیار دیگری نیز دارد.
کاهش مصرف کافئین
مطالعات نشان داده اند که کافئین می‌تواند موجب کم آبی بدن و همچنین خشکی دهان شود. از این رو، حذف یا کاهش مصرف کافئین می‌تواند تاثیر قابل توجهی در رفع خشکی دهان و ترشح بزاق داشته باشد.
ترک الکل
الکل موجب کم آبی بدن می‌شود و بسیار سریع‌تر از هر ماده دیگر این شرایط را ایجاد می‌کند. در نتیجه، برای رفع خشکی دهان به جای افزایش نوشیدن الکل باید آن را ترک کنید.
درمان‌های خانگی برای تسکین علایم سندرم دهان خشک:
1 - آب:
حداقل هشت لیوان آب (حدود 2.5 لیتر) در روز بنوشید. حتی اگر احساس تشنگی نمی‌کنید, هم آب بنوشید.
صبر نکنید تا احساس تشنگی کنید . علاوه بر آب, شما باید نیمی‌از آب میوه تازه را در روز اضافه کنید, ترجیحاً میوه‌های غنی از ویتامین c مانند مرکبات, ژله, آناناس, انبه و هویج.
آب داغ یا بیش از حد سرد ننوشید.
2. لیمو ترش برای درمان خشکی دهان در صبح:
روش 1: لیمو, شکر و آب
مواد لازم:
120 گرم شکر, 60 میلی لیتر آب لیمو و 360 میلی لیتر آب.
شکر و آب را به نسبت‌های مساوی در یک قابلمه کوچک بریزید, بجوشانید تا زمانی که شکر حل شود.
بعد اجاق را خاموش کنید و آب را خنک کنید. یک لیمو با پوسته نازک انتخاب کنید، چون آب بیشتری دارد.
قبل از اینکه لیمو ترش را فشار دهید, می‌توانید کمی‌لیمو بنوشید تا کمی‌راحت تر شود.
همه مواد را باهم مخلوط کنید و سپس بنوشید.
روش 2: لیمو, سنبل هندی, برگ‌های لیمو, آب یخ برای درمان خشکی دهان
مواد لازم:
30 میل آب ، 80 گرم شکر، 2 عدد لیمو ، 2 عدو سنبل هندی ، 4-5 عدد برگ لیمو، آب یخ
سنبل هندی را ریز کنید. آب, شکر, و سنبل هندی را به مدت 10 دقیقه بجوشانید. اجاق را خاموش کنید و برگ‌ها را بردارید و خنک کنید.آب را صاف کنید و لیمو ترش را فشار دهید. از این عصاره استفاده کنید تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
روش 3: درمان خشکی دهان با لیمو, عسل و آب
مواد لازم:
30 میلی لیتر آب , دو قاشق چای خوری عسل و نصف لیمو ترش.
عسل را به آب اضافه کنید و آن را خوب تکان دهید.
آب و عسل را به مدت 10 دقیقه بجوشانید و اجازه دهید خنک شود.
اجاق را خاموش کنید. پوست لیمو و لیمو را به آن اضافه کنید.
از این روش برای رسیدن به نتایج مورد انتظار 1--2 بار در روز استفاده کنید.
3- نمک برای درمان خشکی دهان:
200 میلی لیتر آب و1 قاشق سوپ خوری نمک را آماده کنید. نمک را به آب اضافه کنید و سپس خوب هم بزنید.آب شور را حرارت دهید و بنوشید. هنگام بیدار شدن، از آب شور استفاده کنید.
4. درمان خشکی دهان با جوش شیرین:
مواد لازم:
1/2 قاشق چای خوری جوش شیرین،1 قاشق چای خوری نمک، شکر و چند قطره عصاره لیمو با یک فنجان آب.
جوش شیرین، نمک، شکر، آب لیمو را به آب اضافه کنید و خوب هم بزنید و بنوشید.
این مخلوط به جلوگیری از کمبود آب بدن کمک می‌کند.اگر شما به طور منظم آن را 1-2 بار در روز مصرف کنید، این یک درمان موثر در خشکی دهان است.
5. زنجبیل برای درمان گیاهی خشکی دهان:
روش 1: چای زنجبیل:
چند تکه زنجبیل را به یک فنجان چای گرم اضافه کنید و سپس از آن لذت ببرید.نوشیدن این نوع چای بعد از شام بهترین گزینه است.
چای زنجبیل به تصفیه سموم بدن کمک می‌کند و دهان خشک را درمان می‌کند و ریه‌ها را گرم نگه می‌دارد و از آنفولانزا، سرفه و دیگر بیماری‌های شایع جلوگیری می‌کند.
درمان‌هایی بینظیر برای رفع خشکی دهان
روش 2: زنجبیل، نمک، آب و سرکه:
زنجبیل را به تکه‌های نازک ببرید و سپس در سرکه خیس کنید، کمی‌نمک اضافه کنید و سپس آن‌ها را به خوبی مخلوط کنید. مخلوط را با آب ترکیب کنید و بنوشید و لذت ببرید.
این روش را 1-2 بار در روز برای رسیدن به نتایج مورد انتظار خود بنوشید.
روش 3: فقط زنجبیل:
زنجبیل، یکی از بهترین روش‌های طبیعی برای تحریک بزاق و جلوگیری از دهان خشک است. فقط نیاز دارید که تکه کوچکی از زنجبیل را بردارید و زمانی که نیاز است گاز بزنید و بجوید. اگر چه این بیماری نمی‌تواند به طور کامل درمان شود، اما می‌تواند در موارد اضطراری به شما کمک کند.
6. درمان خشکی دهان با آلوئه ورا:
یک مشت برگ آلوئه ورا، و کمی‌عسل خالص را آماده کنید.
آلوئه ورا را به دقت تمیز کنید و سپس پوسته سبز آن‌ها را با دقت جدا کنید. آلوئه ورا را به مدت 1 ساعت در آب بیندازید، تا به حذف صمغ آلوئه ورا به طور کامل کمک کنید.
آلوئه ورا و عسل را به مخلوط کن اضافه کنید و سپس کمی‌آب بریزید.
1-3 بار در روز (15 دقیقه قبل از غذا) در بخورید، هر دفعه 20 میلی لیتر (1 قاشق سوپ خوری).
نکته:
برخی گزارش‌ها حاکی از آن هستند که آلوئه ورا ممکن است با سقط جنین و ناهنجاری‌های مادرزادی در ارتباط باشد. زنان باردار و مادران شیرده نباید هرگز بدون مشورت با پزشک از محصولات آلوئه ورا استفاده کنند.
ژل آلوئه ورا برای کاهش سطح قند خون مفید است و اگر شما مبتلا به دیابت و دارو هستید و می‌خواهید از آلوئه ورا استفاده کنید، میزان گلوکز خون خود را با دقت بیشتری چک کنید، تا از تپش بیش از حد، ضربان قلب سریع، تعریق بیش از حد، سینه خالی و لرزش جلوگیری کنید.
7. دانه‌های گلپر مناسب برای درمان خشکی دهان:
روش 1: فقط دانه‌های گلپر:
این روش بسیار ساده است.برای اجرای این روش فقط یک دانه گلپر کوچک را بردارید و آن‌ها را بجوید.این کار می‌تواند به شما کمک کند دهان خشکتان را درمان کنید.
روش 2: گلپر و لیمو:
2 قاشق سوپ خوری گلپر را در طول شب خیس کنید و آن‌ها را در صبح بجوشانید.آب را صاف کرده و عصاره لیمو را به آن اضافه کنید. هر روز صبح به مدت 2 هفته آن را با معده خالی بنوشید.
نکته:
از استفاده از گلپر در دوزهای بالا اجتناب کنید. ترکیبات در این دانه می‌تواند برای سیستم عصبی مضر باشد و در صورتی که به طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد، دچار توهم و تشنج می‌شود. می‌تواند سرطان‌ها را تشدید کند - سرطان‌های متصل به گیرنده استروژن سرطان پستان، تخمدان‌ها، و غیره را تشدید می‌کند، چون حاوی استروژن بالایی است.
ممکن است به زنان باردار توصیه شود که مقدار زیادی از گیاهان را مصرف کنند.
8. درمان و از بین بردن خشکی دهان با مصرف کرفس:
200 گرم کرفس و 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را آماده کنید. کرفس را خرد کنید و آن را به تکه‌های کوچک برش دهید و در مخلوط کن بریزید، تا آبش را بگیرید. 100 میلی لیتر آب تصفیه شده را بریزید و مخلوط را بنوشید.
زنان باردار باید قبل از استفاده از کرفس به درمان دهانی خشک توجه کنند.
اگر شما باردار هستید و هنوز هم می‌خواهید از این روش درمانی استفاده کنید، باید از مقدار کمی‌استفاده کنید چون کرفس می‌تواند اثرات جانبی هم داشته باشد.
9. آدامس موثر در درمان خشکی دهان:
این روش برای از بین رفتن خشکی دهان بسیار تاثیرگذار می‌باشد.هنگامی‌که در مورد دهان خشک و درمانش تحقیق می‌شود، متخصصان نشان داده اند که برای بهبود غدد بزاقی (با آب کافی) می‌توانید از چند نکته ساده اما موثر در زیر استفاده کنید:
با استفاده از بزاق مصنوعی تهیه شده به شکل دهانشویه، اسپری معدنی به مرطوب کننده کمک کنید.
خواب و کار در یک اتاق مرطوب، برای جلوگیری از دهان خشک.
اگر اتاق تهویه مطبوع ندارد، باید حتما بخور وجود داشته باشد.
افزایش مصرف روزانه سبزیجات و میوه‌های تازه.
خشکی دهان چگونه درمان می‌شود؟
غذاهایی بخورید که حاوی آب زیادی هستند، مانند سوپ.
پروتیین بیشتری بخورید، از غذاهای سرخ شده و چربی اجتناب کنید.
غذاهای اسیدی را محدود کنید.
از قهوه اجتناب کنید، زیرا دهان خشک را بدتر می‌کند.
مسواک زدن دندان‌هایتان به نرمی‌با خمیر دندان فلورید، 2-3 بار در روز.
نکات مهم در درمان خشکی دهان
از دهانشویه‌های مبتنی بر الکل استفاده نکنید، ترجیحاً از آب نمک رقیق شده برای بهداشت دهان استفاده کنید، که همچنین یک درمان خانگی سریع برای دهان خشک است.
به تمیز کردن زبان خود توجه کنید.
از گرفتن پلاک زبان دوری کنید، زیرا که باکتری‌ها را قادر به تکثیر می‌کند.
اگر از پروتزهای دندانی استفاده می‌کنید، هر روز با دقت خیلی زیادی تمیزشان کنید.
خشکی دهان را اینگونه درمان کنید
عفونت بزاقی، عوارض جانبی داروها و بیماری‌های دهان نیز باعث دهان خشک می‌شود.
بنابراین برای درمان دهان خشک می‌توانید به دندان پزشک مراجعه کنید، تا وضعیت را مشخص کنید و یک برنامه بهبودی موثر ایجاد کنید.
اگر به خاطر عوارض جانبی دارو دهان خشک دارید، مصرف دارو را کم یا متوقف کنید و آن را با داروهای دیگر جایگزین کنید.
منبع: doctorhi